ارائه راهکارها ی کاربردی جهت تقویت نشاط وشادابی در دانش آموزان وهمکاران فرهنگی

 عصری که ما در آن زندگی می کنیم به کلی متفاوت از زمان های گذشته است پدیده های جدید متنوع و به هم پیچیده آنچنان فراوان و نو به نو شده اند که دانایی ها، توانایی ها و امکانات را اجتناب ناپذیر می کند. البته این دانستنی ها ومهارت ها باید قادرباشند امنیت روانی واحساس زیبایی دوستی را درمواجهه با مشکلات زندگی تضمین کند. در روند استفاده ازامکانات در راه مقابله منطقی وفراگیر مسایل دنیای جدید به خصوص نگرش های جوانان باید از اصول بهداشت روانی استفاده نمود ، چرا که نوجوانان ما نیازمند فضای شاد برای شاداب زیستن هستند. در شرایطی که اکثر منازل در مناطق شهری تبدیل به آپارتمان های کوچک و تاریک و به دور از فضاهای بازی و حرکتی برای کودکان است حداقل کاری که می توان در تامین بهداشت جسمی و روحی آنان داشته باشیم ایجاد فضای مفرح و شادی بخش در مدرسه است چرا که دانش آموزان چندین ساعت از روز را در مدرسه می گذرانند و اگر فضاسازی مناسبی درمدارس انجام شود مسلما به شاد زیستن فرزندان خود کمک بسیار مهمی خواهیم کرد. با توجه به اینکه جامعه ی فردا را فرزندان امروز ما اداره خواهند کرد.اگر خوب تعلیم بیابند و خدایی تربیت شوند جامعه نیز شاداب ومنظم و خوشبخت و سالم خواهدبود . درغیر این صورت هیچ امیدی نمی توانیم داشته باشیم . با این حال شکی نیست که در امر به سازی میهن اسلامی مان باید پیش ازهرچیز و بیش ازهمه چیز به مسئله آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت اهمیت بدهیم. براى این که سلامت جسمانى و روانى کودکان ، دانش آموزان، اطرافیان و خودمان حفظ شود ، باید سعى کنیم با شناسایى عوامل مؤثر بر شادى، موجبات تقویت عوامل مثبت و تقلیل عوامل منفى مؤثر بر شادى را فراهم کنیم. از آن جا که شادى بزرگ ترها عامل مؤثر در شادى و نشاط کودکان است و اولیا و مربیان غمگین نمى توانند فرزندان و دانش آموزانى شاد تربیت کنند ، از این روبا ارائه نظام اعتقادى درست براى دستیابى به شادى، مى توان به افزایش شادى در میان افراد جامعه کمک کرد. به این ترتیب مردم مى توانند تغییرى مثبت در زندگى خود به وجود آورند، احساس پیشرفت و لذت در زندگى داشته باشند و به شادى و مسرت دائمى دست یابند و فقط در این صورت است که مى توانند شادى و مسرت را در وجود کودکانشان نیز پرورش دهند. لذا سیراب نشدن فرزندان ازمحبت وعاطفه کافی،عدم تعادل روحی وروانی را به‌دنبال دارد، نا آشنایی خانواده‌ها به روش‌های مؤثر تعلیم و تربیت را می‌توان با آموزش احساس مسؤولیت در برابرخود، خانواده، واقع بینی توام با نگرش مثبت،تقویت روحیه همکاری وکارگروهی، آموزش مهارتهای زندگی،تقویت مهارت ادراکی، و..... به کمک کلیه دست‌اندرکاران محیط آموزش تا حدود زیادی حل کرد تا نهایتا محیطی شاداب،سازنده، قانونمند ایجاد شود و نتیجتا فرزندانی مفید، هدفمند و کاربردی به بار آید. شادماني از مهمترين عوامل تأثير گذار در زندگي بشر است، انسان ها بنابر سرشت و ماهيت و جودي خويش، همواره از افسرده بود گريزانند ودوست دارند بسويه شاد بودن و شاد زندگي كردن در حركت با شند. نقش نشاط ، شادماني و پويايي در جامعه به حدي است كه مي توان گفت : ثروت مندترين كشور، كشوري است كه بيشترين افراد شاداب وشرافت مند را زير بال خود دارد. شاد زیستن برای کودک به همان اندازه مهم است که تغدیه خوب، محبت کردن و حفاظت از او اهمیت دارد، زیرا سلامت روحی و روانی و فیزیکی و جسمانی او را تامین می‌کند. درجامعه ومدرسه فاقد شادی،سخن‌گفتن از شادی قدری مشکل خواهد بود. یکی ازمشکلات هر جامعه غفلت از شادی و نشاط و در نتیجه افزایش بیماری‌های مختلف روانی از قبیل اضطراب و افسردگی است. با شادی ونشاط زندگی معنا پیدا می‌کند ودرپرتوآن دانش‌آموزان خصوصاً دردوران نوجوانی وجوانی می‌توانند خود را در گذشته به ‌نظر می‌رسید که و ظیفه آموزش و پرورش تولید عده‌ای فارغ التحصیل است که فقط بتوانند امرار ساخته و قله‌های سلوک و پله‌های ترقی را چالاکانه بپیمایند . جامعه زنده و پویا جامعه‌ای است که عناصرشادی‌ آفرين درآن فراوان باشد. معاش کننداما چنین می‌نماید که درقرن جدید نظام‌های آموزش وپرورش این مرحله را پشت سرگذاشته و سرلوحه تعلیم و تربیت در یک جمله خلاصه شده است ؛ « شوق زندگی کردن را به دانش‌آموزان بیاموزیم » . پس باید معتقد باشیم که درحقیقت رشد پایدار ما در گرو شادی پایدار است. بیان مسأله در آموزش و پرورش مدرن افزون بر مهارت های خواندن، حساب کردن و نوشتن نیازهای جدیدی در قالب کسب مهارت زیستن و حل مسئله و چگونگی رویارویی باچالش های هزاره سوم مطرح شده است پژوهش ها حاکی از آن است که فرایند تعلیم وتربیت فعال متخصص وجود شور و طرب، نیاز و جوشش، تلاش وپشتکار ونشاط در همه ی ابعاد آن است چرا که هر گونه ارتباط و تعلیمی که بدون روح تحرک، پویایی و شادی و نشاط باشد به شکست منتهی می گردد. شادی یکی از نیازهای اساسی انسان و لازمه زندگی اوست. پیامبر اکرم می فرمایند بازی کنید و شاد باشید همانا من ناراحتم که در دین شما خستگی و بی نشاطی دیده شود. فوردیکسون( 1998) اظهارداشته است که شادمانی وسرورقسمتی ازشادکامی است که منجر به بازی و سرگرمی شده و امکان توسعه مهارت های جسمی اجتماعی و ذهنی را فراهم می سازد و علاقه منجر به اکتشاف و افزایش معلومات می گردد. مدرسه شاد می تواند شوق زندگی را به دانش آموزان هدیه دهد. تحقق اهداف متعالی آموزش و پرورش و لزوم توجه به روحیات و ویژگی های نسل دانش آموزایجاب می کند که اداره امور مدارس مبتنی بر افزایش قدرت تصمیم گیری استقلال نسبی انعطاف پذیری و روش های غیر متمرکز و مشارکت جویانه باشد تا بتواند فضای عمومی مدرسه را پویا پرنشاط و فعال نموده و توانمندی ها و خلاقیت های مدیران معلمان و دانش آموزان را به خوبی شکوفا و متجلی سازد.

 (ص 6 آیین نامه های اجرایی مدارس)

علم به مطالب بیان شده باعث تقویت مسئولین آموزش و پرورش از جنبه تئوریکی می شود. اما مسأله این است که این مبانی تئوریکی کمتر عملی می شود. شاهد این مدعا دانش آموزان است که در مدرسه با نگاههای مکرر به ساعت منتظرپایان ساعت مدرسه و رهایی از آن هستند . توجه به این نکته لزوم تجدید نظردرشیوة ادارة مدرسه وبرنامه های آن را به ما گوشزد می کند. بنابراین هر یک ازما ملزم به ارائه برنامه هایی جهت شاد کردن محیط مدرسه برای دانش آموزان هستیم تا شوق حضور در محیط شاد مدرسه را در دانش آموزان ایجاد کنیم تا بدینوسیله به ارتقا سطح کیفی تعلیم و تربیت کمک نماییم. 

حال سؤال این است:

 - چگونه یک دانش آموز می‏تواند همواره شاد باشد؟

 - آیا فقط با کسب موفقیت‏ها و کامیابی‏هایی که مورد تأیید جامعه است، می‏توان به شادی و نشاط رسید؟

- آیا شادی تنها در قالب‏های ظاهری تجلی می‏یابد یا نمودهای غیر ظاهری نیز دارد؟

- چه ارتباطی میان شادی و نشاط و ارضای نیازهای اساسی انسان وجود دارد؟

-آیا نمی‏توان گفت انسان شاد انسانی است که نیازهای واقعی‏اش به طور مناسب ارضا شده است؟

  شادی در نگاه قرآن

در نگاه قرآنی، مراحل متعالی و برتری از کمال وجود دارد ، این مراتب از کمال با بهجت و سروری نامتناهی و بیکران همراه است ، از طرفی انسان نیز موجودی است که شایسته این شادی و رضایت و خشنودی می‌باشد، لذا انسان سعید که سرور و شادی همیشگی و مستمر دارد هرگز به شادی مقطعی و گذرا دلخوش نبوده و بسنده نمی‌کند. مشخصه شادی مستمر و سعادت حقیقی این است که دائمی بوده و برای آن کرانه ای نمی‌توان تصور کرد ، حال آن که شادیهای گذرا ، محدود به یک مقطع بوده حضوری غیردائم و لحظه ای داشته و بعضاً به حالت مقابل خود، یعنی غم و‌اندوه مبدل می‌گردد. مطابق تعابیر دینی جایگاه شادیهای طبیعی و دنیوی که با لذات مادی و محسوس همراهند در زندگی مادی است وجایگاه شادیهای معنوی و اخروی دربهشت های مختلفی است که درطول یکدیگرقرارداشته وبرترین آنها درعالیترین بهشت ما یعنی جنت رضوان الهی، همان بهشتی که خداوند سبحان در آن حضور داشته و زیبایی وجمال خود را در آن آشکار ساخته است، جای دارد. قرآن کریم ، در مورد شادی که احساسی ضروری برای انسانها محسوب می‌شود مطالب بسیاری بیان نموده است. تعابیر این کتاب مقدس با شادیهای دنیوی مخالف نیست، بلکه مهم نوع شادی است ، شادیهایی که لطمه به دیگران می‌زند ویا دارای قبح اخلاقی و مذهبی می‌باشد و درتضییع حقوق خداوند ، خود فرد و سایرافراد نقش دارد ، در نظر قرآن کریم نکوهیده و دارای عذاب اخروی می‌باشد . اما شادی برای تفریح در صورتی که قبح اخلاقی نداشته باشد در نظر قرآن کریم اشکالی ندارد. گشت و گذار درطبیعت و مشاهده نعمتهای زیبای خداوند موجب شادی وآرامش درونی می‌شود وانسان را ازحالت غم و افسردگی رها می‌سازد که علاوه بر درک تجربی، این مطلب در بسیاری از آیات قرآن بیان شده است .

نشاط و شادی در سیره معصومان(علیه‌السلام)

 نشاط و سرور بخشی از سرشت انسان است. بدین جهت قوانین روح‏بخش اسلام به پیروان خود نشاط و شادمانی می‏بخشد. پیامبرخاتم ‏نیزهمیشه شادمان بود و براین امرتاکید می‏ ورزید. افزون ‏براین، بعضی ازروایات نشان می‏دهد معصومان(علیهم السلام) در کجا و در پی چه مسایلی شاد می‏شدند و برای شاد بودن چه برنامه‏هایی ارائه می‏کردند. پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) با یارانش مزاح می‏کرد ، اجازه می‏داد یاران با وی مزاح کنند و گاه به شوخی یاران با یکدیگر ، گوش می‏سپرد و تبسم می‏فرمود . او هرگز شادیهای یارانش را برهم نمي‏زد مگر وقتی ‏ سخن یا عملی خارج از محدوده شرع از آنها مشاهده می‏کرد. آیا ظاهر شدن آثار آن همه خوشحالی برچهره شریف پیامبر و یادیگررهبران امت در اثرعملکرد خوب برخی از پیروان وعلاقه‏مندان دلیل سرور و شادمانی اهل‏بیت(علیهم السلام) نیست؟ البته این شادمانیها با عربده کشی‏ها و خنده‏های غیر مجازی که‏ گاه به سلامت و امنیت و نشاط و حتی حیثیت ‏یک ملت و مذهب زیان ‏می‏رساند، تفاوت دارد. آن گونه شادیها را نه دین تایید می‏کند نه عقل سالم.

 تعریف شادی از دیدگاه روانشناختی

روانشناسی به نام دیوید مایرز سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سر خوشی فرد می داند و سرخوشی (خوشحالی) را چنین تعریف می کند: " نوعی احساس امنیت ، احساس اینکه زندگی به طور کلی به خوبی می گذرد " این حالت خوشی و نشاط ، آنی و زودگذر نیست، ودارای دوام نسبتا پایداری است که بستگی به عوامل متعددی دارد . به گفته " مایرز " خوشحالی به سن یا میزان درآمد ، مرد یا زن بودن بستگی ندارد، ولی با بعضی خصوصیات شخصیت فرد، وجود تناسب بسن شغل و مهارت های او ، داشتن روابط نزدیک بادیگران و برخورداری از اعتقادات مذهبی و عمل کردن به آنها مربوط است. طبق این نظر ، بهترین عوامل پیش بینی کننده خوشی ، ثروت و زیبایی یا شهرت نیست ، اما افرادی که بیشتر احتمال دارد خود را آدم های سرخوشی تعریف کنند، دارای صفات یا ویژگی های مشخص هستند که در ادامه آمده است."

 ویژگی های افراد با نشاط

احترام به خود: به جنبه های خوب و مثبت خود بیشتر توجه می کنند و محدودیت هایشان را می پذیرند.

خوش بینی : افراد سرخوش به جنبه های روشن و مثبت حوادث نگاه می کنند و انتظار دارند نتیجه کار خوب باشد و هر گاه چنین نشود ، آنان شکست و ناکامی خود را امری کوچک و گذرا تلقی می کنند و می کوشند راه حل تازه و بهتری برای مشکل خود بیابید.

 تسلط شخصی: افراد سرخوش، احساس می کنند که ارباب و صاحب اختیار سرنوشت خود هستند. چون احساس می کنند که اختیار زندگی خود را در کف دارند ، به صورتی همسان از داشتن احساس سرخوشی خبر می دهند.

افزودن براین چهارویژگی اصلی شخصیت ، احتمال بیشتری وجود دارد که افراد سرخوش ازبدن سالم و متناسب بهره مند بوده، هدفها وتوقعات واقع بینانه ای داشته باشند وضمن سود جستن ازروابط مناسب، دوستانی صمیمی داشته وازایمان مذهبی یا روحانی برخوردارباشند که ازآنان حمایت می کند ، به زندگیشان هدف و مقصد می بخشد و انان را چنانکه هستند می پذیرد. سرخوشی نه تنها احساس خوبی به فرد می دهد، بلکه برای سلامت جسمی نیزخوب است بارها محققان پی برده اند که سلامت ( جسمی و روانی ) و سرخوشی دست در دست هم کار میکنند و البته چنین یافته علمی به هیچ وجه شامل چیز تازه ای نیست ، هزاران سال پیش سلیمان نبی گفت : قلب شاداب به اندازه دارویی موثر بهر انسان فایده می رساند ولی روحی شکسته استخوان ها را خشک می کند. و البته جای هیچ تردید نیست که یادگیری نیز در فردی با روان سالم شکل می گیرد هر چقدر روان فرد از سلامت بیشتری برخوردار است میزان،عمق وپایداری یادگیری نیز بیشتر است. درراستای پرورش سرخوشی و نشاط ، موارد و توصیه های زیر در متون مختلف روان شناسی آمده است. توصیه های موثر بر افزایش نشاط از دید روانشناسان : - تلاش در وقت گذاری و رسیدگی به خود : کمک به رفع نیازهای دیگران بدون شناسایی و ارضای نیازهای فرد نا ممکن است . باید فرد توجه کند که چه کارهایی او را خوشحال می کند ، سپس وقت کافی برای انجام دادن آنها در نظر بگیرد . - سرمایه گذاری در روابط نزدیک و صمیمانه : باید هر فرد وقت و محبت خود را به اشخاصی که دوست دارد هدیه دهد. - تلاش در به انجام رساندن کارها مورد علاقه : هر فرد باید ، دنبال مبارزه طلبی هایی بگردد که به ارضای نیازخود برای انجام دادن کارهای دارای معنی وهدف ازنظرخود کمک می کند . هم چنین باید از فرصت های نامنتظر برای آزمون چیزها و کارهای متفاوت استفاده کند . -دادن نیرو و انرژی به خود : رسیدگی به وضع سلامت جسمانی برای مراقبت از سلامت روان اهمیت دارد . - پرهیز از افراط و تفریط : روحیه همه گاهی قوی و گاهی ضعیف می شود . ولی باید سعی کرد که به نوعی حالت تعادل یا حد وسط رسید.

 -خوش بین بودن : اگر فرد همواره در پی آن باشد که ببیند در زندگی چه کمبودهایی دارد ، آن عیبها را خواهد یافت واحساسش نسبت به خود ازآنچه هست بدتر خواهد شد . باید فرد به دنبال جنبه های و جلوه های مثبت زندگی خود بگردد

. - نوع دوستی : نیکی کردن به دیگران ممکن است باعث شود فرد احساس خوبی و شادی کند. نوع دوستی ، کمک یا بخشش به دیگران بدون توجه به نفع شخصی ، احساس احترام به خود را افزایش می دهد . نوع دوستی و هم چنین ممکن است به کاهش فشارهای روحی و جسمی بینجامد و از سلامت و تندرستی فرد محافظت کند .

بیشتر ما افرادی نوع دوست هستیم . ما تا آنجا که توان داشته باشیم به امور خیریه کمک می کنیم ،برای کمک به سالمندن یا از کار افتادگان داوطلب می شویم ، به افراد بی سواد خواندن و نوشتن یاد می دهیم و یا آماده ایم به عنوان برادریا خواهربزرگترکودکان ونوجوانان نیازمندعمل کنیم . دلیل عمده انجام دادن این کارها آن است که ما صمیمانه می خواهیم به دیگران یاری دهیم.

 احسان و بخشش به همان اندازه که به دریافت کنندگان کمک میکند ، برای بخشندگان هم مفید است. بسیاری از افرادی که برای انجام دادن امورخیرداوطلب می شوند ازنوعی احساس سرشار ازعافیت خبرمی دهند که به ( نشاط کمک کنندگان ) مشهورشده است . این حالت ، نوعی احساس آرامش و رهایی ازاسترس ، افزایش انرژی ، گرمی ، افزایش احساس با ارزش بودن و حتی کاهش احساس درد و ناراحتی را شامل می شود .

هانس سلامی (Hans selye) بنیانگذار پژوهش در زمینه استرس ، همکاری با دیگران به خاطر خود را با عنوان ( خودخواهی نوع دوستانه ) توصیف کرده است که ما از طریق آن ، با کمک به دیگران برای تامین نیازهایشان ، نیازهای خود را نیز بر آورده می کنیم . این مفهوم در واقع تعبیر جدیدی ازقانون اخلاق طلائی مشهور است ( با دیگران همچنان رفتار کن که میل داری آنان با تو رفتار کنند ) تفاوت مهم در آن است که شما با ابزار دوستی و کمک کردن به همسایه خود ، محبت و کمک او را به سوی خود جلب می کنید .

 -شوخ طبعی: شوخ طبعی ومزاح ، که به ما اجازه می دهد ترسها و دیگراحساسات منفی خود را بدون ایجادناراحتی برای خودمان یا دیگران بیان کنیم. یکی ازسالمترین راه های مقابله با فرازونشیب های زندگی است.

 بنابراین دکتر ویلیام فرای (Williamfry) استاد دانشگاه استانفورد که تاثیر های خنده و شوخی را بر سلامت جسمی و روحی به مدت 3 سال مورد بررسی قرار داد ، خنده در هر روز به اندازه 10 دقیقه ورزش قایق سواری و پارو زدن برای کار کردن قلب و عروق بدن مفید است . همچنین باعث تغییر شکل امواج مغزی و ضرب آهنگ تنفس می شود ، از احساس درد می کاهد ترشح هورمون های مربوط به استرس را کاهش می دهد و با افزایش فعالیت سلولهای کشنده طبیعی بتعث تقویت ایمنی بدن در مقابل بیماری ها می گردد.

شوخی و خنده روش هایی برای بیان عواطف صادقانه ، غلبه بر ترس و تردید و برقراری ارتباط با دیگران است . حتی در زمان ابتلا به بیماری های درمان ناپذیر و مرگ بار ، شوخی می تواند به افراد کمک کند که روزهای آخرزندگی خود را با شادی و نشاط سپری کنند . فایده دیگر شوخی کمک به فرونشاندن خشم و عصبانیت است ، تقریبا امکان ندارد که انسان هم بخندد و هم عصبانی بماند.

 - داشتن روابط اجتماعی : برقرار کردن ارتباط با دیگران به بهبود سلامت جسمی و روانی کمک می کند ، داشتن روابط گروهی با کاهش هورمون های مربوط به استرس به حفظ تندرستی یاری می رسانند .

 -حفظ سلامت جسم : نگه داشتن سلامت بدن ، به وسیله ورزش وتغذیه صحیح ، به سلامت فکرو روان کمک می کند.علت این موضوع آن است که ورزش میزان بعضی مواد شیمیائی موجود درمغزرا تغییرمی دهد و جریان خون وجذب اکسیژن را می افزاید . این تغییرات می تواند بردستگاه اعصاب مرکزی اثرگذارند ودگرگونی خوشایندی را در احساس و حال فرد به وجود آورند. ورزش همچنین به ایجاد تغییرات روانی تدریجی می انجامد.

     فعالیت بدنی به خودی خود می تواند در ذهن انسان را از تمرکز به افکار مزاحم و آزار دهنده باز دارد . کسانی که به طور مرتب ورزش می کنند به نوعی احساس مهارت و تسلط بر خود دست می یابند و عصبانیت و نگرانی خود را با حرکات ورزشی تخلیه می کنند .

این تغییرات در امر تغذیه صحیح نیز ایجاد می شود داشتن چندین عره غذایی کم حجم ولی مغذی و همچنین استفاده صحیح از مواد غذایی از جمله عوامل تاثیر گذار بر روان هستند .

برای شاد بودن و شاد زندگی کردن نیازمند رفتارهائی مناسب و موثر هستیم تا بتوانیم در دیگران نفوذ کرده و چهره ای مشخص و شاد را نشانه خود قرار دهیم . ۱

- همیشه چهره خندان و متبسم را در نگاه و صورت خود داشته باشیم .

۲- در معاشرت با اطرافیان ، با احساس و شاداب باشیم .

 ۳- رفتارهای مثبت را برجسته و به آنها توجه نماییم .

 ۴- از کلمات محبت آمیز و خودمانی در سخنان خود استفاده کنیم .

 ۵- کبرو غرور بی جا نداشته باشیم وخود را برتر از دیگران ندانیم .

 6- دیگران را دعوت به لبخند و شادی نماییم .

 7- برنامه های شاد در ساعات تفریح و استراحت خود داشته باشیم .

 8– سعی درایجاد فضای سبز درمنزل ومکان زندگی خود داشته باشیم .( استفاده از گلهای زیبا و معطر محیط زندگی را باطراوت و آدمی را شاد می نماید)

عوامل موثر در تعلیم و تربیت:

 ا-خانواده: از پدران و مادران انتظار میرود که به همان اندازه که برای آراسته کردن بچه های خود دقت و وسواس از خود نشان نشان میدهند لا اقل به همان اندازه هم در پرورش فکری و ذهنی و درونی طفلانشان تعمق کنندو بدانند که تربیت فکری و معنوی کودکان آنها به مراقبت دقیقتر و مهمتر از پرداختن به مسائل ظاهری آنهاست. والدین باید نقشی فعال در آموزش و برنامه معنوی مدرسه ایفا نمایند.

 2.توارث

3.تغذیه

 4.آرامش

 5.مدرسه: الف)معلمین ب)دانش آموزان ج)محیط مدرسه د)برنامه ریزی ه)انجمن اولیاء ومربیان: انجمن اولیاء و مربیان به مثابه پلی است که بین خانه ومدرسه ایجاد شده و نقش ارزنده آن مسلم و مشخص است. این نکته حائز اهمیت است که برای داشتن مدرسه ای سالم ، مطلوب و شاد باید به تمامی عوامل و اجزای تشکیل دهنده آن پرداخت .

 معلم شاد و با روحیه

 معلم آهنگ و فضاو جو کلاس درس را تنظیم وبرقرار می سازد. چنانچه قرارباشد که روح دانش آموز پرورش ورشد یابد باید این روند ازروح معلم آغاز گردد . حال چنانچه روح معلم افسرده و ناتوان باشد ، شانس ناچیزی برای تقویت ومراقبت از روح دانش آموزان وجود خواهد داشت . معلمانی که حضور توانمند خود را هر روز درکلاس درس نمی توانند ارائه نمایند ، آنان از لحاظ انتقال فکر با دانش آموزان هماهنگ نیستند و جهت پا سخگویی به نیازهای دانش آموزان آمادگی ندارند . هر معلم باید با توجه به هر گونه نقص در درک و دریافت دانش آموز نه بعنوان نقصی در تدریس خود توجه نماید و تلاشی کند تا در خود توانایی کشف روشهای جدید را به وجود آورد.معلم باید این امکان را داشته باشد تا بهترین روش ممکنه را انتخاب کند.توانایی در کشف روشهای جدید، عدم وابستگی کورکورانه به یک روش و رد کردن سایر روشها را ،مدنظر قرار دهد. اگردانش آموزان آگاه شوند که چه باید بخوانند ؟چرا باید بخوانند؟این درسی که میخوانند چه منفعتی در آینده نزدیک و آینده دور برای آنها دارد؟ مورد کاربرد این درس در جامعه کجاست؟ وچگونه مورد استفاده واقع می شود؟اهداف برای شان روشن میگردد.باکسب این اطلاعات است که دانش آموز رغبت پیدا می نما ید و درس برای او جالب و دلپذیر می شود. هردرسی در میان درسها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اگر شاگرد به ارزش آن درس آگاه گرددآن درس برایش معنی دارتر می شود.

 یک شرط اساسی:

 پیش از آنکه به بیان این شرط بپردازیم باید توجه داشت که اصولاً همه معلمان در فرصتهایی به دانش آموزان خود پندواندرز داده و آنان را به رعایت اصول انسانی دعوت می کنند متاسفانه نوع این راهنمایی ها نتیجه بخش نبوده است فقط عده ای محدود در این کار موفق بوده اند که زبان کردارشان با گفتارشان یکنواخت بوده است یعنی آنچه را که گفته اند در رفتارشان تجسم پیدا کرده است . از این رو یکی از اساسی ترین شرایط معلمی مطابقت گفتار وکرداراست. دانش آموز وقتی ببیند که معلم از نظر رفتار وکردار دارای وحدت وهمبستگی است خود به خود تحت تاثیر او قرار گرفته به اصول انسانی راهنمایی خواهد شد. معلمان اگر بخواهند سخنانشان در دلهای دانش آموزان اثر گذارد باید خود به آن گفتارعمل نماید درغیر اینصورت کمترین تاثیری در دانش آموزان نخواهد گذاشت.

مدرسه شاد و با روح:

برخی از اقداماتی که کارکنان مدارس می توانند انجام دهند عبارتند از:

 1-تشخیص اهمیت مطالب غیر کلامی

2-توجه به زیبایی محیط آموزشگاه و کلاسهای درس

3-نقل داستانهایی در باره مدرسه

 4-برگزاری جشنها و مراسم مذهبی

 5-حقیقت و اعتبار

 6-پرورش و تقویت بیان

 7-پرورش روح دانش آموزان

 8- شناسایی علتها به جای توبیخها

عقاید و باورهای ما:

 ما عقیده داریم که مهمترین بسترایجاد آرامش روانی همان ارتباط با حق است ومعتقدیم که دلها جزبا یاد خدا آرام نمی گیرد . پس نقش ایمان وتقوی را درایجاد روحیه شاد وآرامش خاطربایدهمواره مد نظرقرارداد.

 شکوفایی خلاقیت در کلاس درس :

 به نظر میرسد ، برای بشرداشتن نشاط و روحیه شاد مهمترازغذا وخواب است. بچه هایی که فقر نشاط دارند یاد نخواهند گرفت. آیا ملاحظه کرده اید که انسان با چه شور وعشقی به دست ساخته خود مینگرد؟ خداوند نیز هنگامی که بشررا آفرید با عشق از روح خود در آن دمید و فرمود:فتبارک ا...احسن الخالقین،این یکی دیگر از روشهایی است که برای فعال کردن کلاس ارائه میشود ، تلاشی که دانش آموزان برای خلق کارهای جدید و متفاوت از دیگران به کارمیبرند احساس توانمند را به آنها القا میکند و از این راه به خود باوری میرسند . در واقع، معلم زمینه سازی میکند و دانش آموزان اندیشه ورزی و سپس اندیشه خود را به صورت کار عملی متجلی میکنند . به کمک این روشها کارآیی معلمان برای تفهیم مطالب درسی بیشتر میشود. امروزه، وظیفه معلم ایجاد انگیزه یادگیری و تسهیل یادگیری است و بطورکلی یادگیری پدیده ای است که خود شخص باید انجام دهد.

چگونگی دستیابی به تحقق آرمان های شاداب نمودن مدارس

برای بهره گیری مناسب ازشرایط وامکانات برای ظهوراستعدادها وخلاقیت های نوجوانان بایدتحولات جدی در نگرش مدیران و مسوولان نظام آموزش و پرورش ایجاد کرد چرا که در تعریف مدیریت به عنوان یک رشته علمی «فرایند به کارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی و سازماندهی- بسیج منابع و امکانات و هدایت و کنترل است برای دستیابی به اهداف سازمانی و براساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد. » مدیر وظیفه دارد با هماهنگی و اتخاذ تصمیمات پیش برنده ای که براساس مقررات و اصول پذیرفته شده در نظام ارزش ها شکل می پذیرد حیات مادی و معنوی سازمان و افرادش را تدارک ببیند و یک مدیر آم وزشی مسوولیتی بس اساسی ترومهم تربرعهده دارد،چرا که با روح و روان و جسم کودک و نوجوان سر و کار دارد و بالندگی جامعه و جوانان امروز و سرافرازی و اقتدار فردای آنان به حرف و شعار تنها پیش نمی رود. برخورداری ازنسلی جوان وکارآمد واصراردربه کارگیری مناسب جوانان درچرخه کاروفعالیت های جامعه و پذیرش مسوولیت ازسوی آنان در فردایی نه چندان دورمی تواند بسیارکارسازواثربخش باشد. واضح است که انجام چنان ماموریت مهم به آسانی محقق نمی شود ورشد تعالی آنان به تصادف حاصل نمی شود. باید نوجوانان و جوانان را به خوبی بشناسیم و ازجامعه وشرایط دیروز و امروز و فردای آنان درک درستی داشته باشیم ، راه ها و روش های مناسب علمی و پیش برنده برای مجهز نمودن آنان به تربیت دانایی و توانایی و مهارت یابی را فرا بگیریم .

چگونگی ایجاد فضای شاداب در مدارس

در تبیین موضوع شاداب سازی را از ابعاد مختلف می توان بررسی نمود چرا که در ابتدا شاداب کردن محیط مدرسه در کلا م به ایجاد فضای مناسب و فضاسازی ظاهری منتج می شود . لیکن با نگاهی دقیق تر باید عنوان کرد که شاداب نمودن فقط جنبه ظاهری ندارد چون داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد و در واقع شاداب سازی را در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جست وجوکرد که هر یک ازاین موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با درنظرگرفتن آن ها مطمئنا می توانیم روح و روان و جسم و جان نوجوان را شاد کنیم چرا که نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان ایجاد رضایت اززندگی است که باید درتمام ابعاد وجودش رخنه کند.

 شاداب سازی درونی و معنوی در مدارس

 الف- تربیت معنوی و دینی (آشنایی با لطافت طبیعی و...)

    بی تردید تربیت روحی و معنوی نوجوانان باید از آغاز حیات آنان مد نظرگرفته شود لیکن چون در سنین نوجوانی می خواهند هویت شخصی پیدا کنند کم کم از والدین خود جدایی بیشتری پیدا می کنند و وابستگی کمتری می یابند و همین امر باعث می شود هدایت معنوی ویژگی خاصی پیدا کند . آشنایی آنان با لطافت طبیعت (آب وهوا وآفتاب وکوه ودریا و...) می تواند نشاط وشادابی را با ادراک طبیعت خداوندی به دست آورد به طوری که نوجوان با دیدن هر یک از ابعاد طبیعت حتی با دیدن یک گل احساس لذت و شادمانی کند.

 ب- شرکت دادن نوجوان در فعالیت های گروهی

    فعالیت های گروهی و جمعی نوجوانان جزو لا ینفک از زندگی اجتماعی آنان به شمار می رود و اگر خوب هدایت شود می تواند آثار سازنده ای را در پی داشته باشد و در واقع می تواند احساس لذت درونی را برای او به وجود آورد.

ج- جذب مشارکت دانش آموزان در اداره مدارس

شکی نیست که یکی از وظایف مهم تربیتی مدیریت مدارس تشویق نوجوانان به مشارکت و تعاون در همه اموراست وآنان می توانند با تدوین برنامه های مناسب به جلب مشارکت دانش آموزان درامورمختلف مدرسه اقدام کنند واین موضوع می تواند به احساس مفید بودن ودورشدن از انزوا وکسالت در نوجوانان کمک کند و خود یکی از موارد شاد زیستن است.

شاداب سازی محیط مدارس

یکی از شاخص های بهداشت روانی احساس رضایت، شادی وشادابی است، فردی که احساس می کند نیازهایش بدون برخورد با موانع در حال تامین است به زندگی خود امید واری دارد و به درجه ای از رضایت درونی می رسد که همواره او را شاد نگه می دارد .

 شادی حاصل احساس "سعادتمند بودن " است و سعادتمندی حاصل احساس سیر طبیعی زندگی و در مسیر رشد قرار گرفتن است .

دراین حالت فرد به زندگی دیگران علاقمند می شود وبه آنها عشق می ورزد، احساس رضایت و شادی سبب پیدایش حاات روانی مختلفی می شود که دوستی ،عشق ،محبت ،امید واری ،خوش بینی ،مسرت ،همراهی ، همدلی و پذیرش از نمونه های آن است .

شاداب سازی ظاهری در مدارس

 در این بخش اکثرا مواردی مورد توجه قرار می گیرد که قابل رویت و قابل لمس کردن باشد و در واقع اموری که لذت بصری ایجاد می کند یا دیدن فضا و محیط زیبا باعث ایجاد نشاط می شود مورد توجه قرار می گیرد.

 1- فضاسازی وزیباسازی حیاط مدارس،ازجمله دیوارها، سطح زمین،کاشت درخت و گل وگیاه گذاشتن نیمکت های رنگی و زیبا درحیاط مدرسه ، تابلوی زیبای سر در مدرسه ، دیوارهای تمیز و زیبا و تزیین شده با نقاشی های زیبا، نماسازی های مختلف.

 2- زیباسازی مناسب ساختمان مدارس از جمله هماهنگی کاشی و سرامیک و سنگ - رنگ آمیزی در و دیوارها، پرده های زیبا جهت کلا س ها، زیباسازی راهروهای کلا س ها، دفتر معلمان، اتاق مشاوره و...

 3- زیباسازی وتمیز بودن نمازخانه استفاده از خوشبوکننده ها، استفاده از نوشته ها و خطاطی های زیبا و استفاده از گلدان های زیبا، استفاده از فرش های زیبا و هماهنگ با پرده ها تمیز بودن و زیباسازی دستشویی ها و وضوخانه (حتما فضای وضوخانه از کاشی و سرامیک زیبا و تمیز استفاده گردد) محل آبخوری ها سنگ شده باشد و در وضوخانه ها از لوله کشی آب گرم استفاده شده باشد.

 4- زیباسازی راهروها و ورودی ها با استفاده از گلدان های گل طبیعی و مصنوعی.

 5- زیباسازی کتابخانه ها استفاده از کمدهای یکرنگ و یک مدل جهت نگهداری کتاب ها (ترجیحا" استفاده از کمدهای چوبی زیبا) استفاده از گلدان های طبیعی در فضای کتابخانه ، میز و صندلی های یک رنگ و زیبا، قفسه های زیبا جهت در دسترس قرار دادن مجلا ت و روزنامه ها.

 6- تشویق دانش آموزان جهت آوردن گل و گیاه طبیعی و استفاده از آن در محیط کلا س ها.

 7- پوشش ظاهری دانش آموزان، استفاده از روپوش های خوش رنگ و شاد.

 8- پوشش ظاهری معلمان ، مدیر و معاونان که با رعایت تمامی موازین شرعی می توان از رنگ های شاد و رنگ های روشن استفاده کنند.

 9- استفاده ازقاریان با صوت ولحن زیبا درصبحگاه مدرسه (اگر به صورت زنده باشد بهتراست وگرنه از نوارهای مناسب می توان استفاده کرد.

 10- ایجاد روابط انسانی مطلوب بین ارکان مدرسه شرایط مطلوب کار موجب تقویت روحیه معلمان و افزایش میل و رغبت و علاقه آنان به کار و غرور و افتخارشان در مدرسه خواهد شد 11 -استفاده ازروش‌های فعال تدریس معلمانی که ازروش‌های فعال استفاده می‌کنند، کلاس‌های شادتری دارند . مشارکت دانش‌آموزان درکلاس وآموختن آنها را از کسالت وبی‌حالی رها ساخته، شادابی ونشاط را تقویت می‌کند.

 12-ایجاد رابطه دوستانه با نوجوانان و کودکان

 13-معرفی الگوهای مناسب

 14-تشویق کردن وارزش‌گذاری برای ایجاد حس عزت واعتماد به نفس ودر نتیجه احساس لذت وشادی از فعالیت

 15-آموزش روابط اجتماعی مناسب به دانش‌آموزان

 16-توجه به معیارها و ملاک‌ها و عوامل شادی‌آفرین در سنین مختلف در دوران کودکی، برآورده شدن احتیاجات اساسی جسمی و روانی عامل وجد و سرور است. در دوران نوجوانی پذیرش از طرف اعضای خانواده و گروه همسالان و نیز ابراز موفقیت در کارهای شخصی و امور تحصیلی شادی‌آفرین است. درجوانی و بزرگسالی ، کسب مهارت‌های لازم برای تصدی شغلی، پیشرفت درکار وتحصیل، موفقیت در کارهای هنری و ورزشی احساس وجد و مسرت را به‌وجود می‌آورد.

 ایجاد نشاط برای دانش آموزان:

 1- تأسیس بانک جایزه و تشویق دانش آموزان با ارائه کارت امتیاز

 2- برپایی جشن های شادی و مسابقات مختلف

 3- تقویت و توسعه بازدیدهای علمی و تفریحی

 4- تشکیل نمایشگاه های متعدد با مشارکت دانش آموزان از دست سازهای کارهای تحقیقی امور آموزشی و پرورشی

 5- ورزش صبحگاهی به صورت دسته جمعی قبل از شروع کلاس

 6- دعوت از دانش آموزان موفق مدرسه جهت صحبت سرصف

 7- تشویق و تقدیر از فعالیتهای کوچک و کم ارزش از نظر دیگران

 8- زیبا وجذاب کردن محیط مدرسه واستفاده ازرنگ های شادی آوردر کلاس ها- سالن ها- دیوارهای حیاط

 9- توجه به رعایت بهداشت فردی دانش آموزان

 10- مشارکت مؤثر اولیای دانش آموزان در انجام امور مدرسه

 11- پرهیز از ایجاد تنش در مدرسه

 12- پرهیز از تنبیه- توهین، سرزنش، تحقیر در مدرسه

 13- اجرای روش های تدریس فعال با محوریت کلاسی بانشاط

14- نصب عکس دانش آموزان ممتاز در تابلوی اعلانات

 15- توجه خاص به زنگ تفریح

 16- نمایش فیلم و اسلاید در مدرسه

 17- تقویت فعالیت های هنری در مدرسه: گروه تئاتر- گروه سرود

 18- حضور فعال آموزگاران با نشاط همراه با ظاهری مناسب و آراسته

 19- پرهیز از بی انضباطی و بی عدالتی در مدرسه

 20- تقویت امید به آینده در دانش آموزان

 21- بررسی عوامل مؤثر در افت تحصیلی و ترک تحصیل دانش آموزان

 22- تقویت احترام متقابل بین دانش آموزان و دیگر کارکنان مدرسه

 23- تهیه کارت تبریک به مناسبت تولد هر یک از دانش آموزان و حتی آموزگاران

24- توزیع شیرینی به مناسبت های مختلف از جمله جشن ها و میلاد ائمه بین دانش آموزان

راهکارهای مناسب جهت شاداب سازی در مدارس

 - تبادل تجربیات موفق مدیران در رابطه با شادسازی مدارس

 - تغییر در وضعیت فیزیکی مدارس و توجه به نیازهای دانش آموزان و تنوع برنامه ها

 - توجه جدی به امور معیشتی و رفاهی معلمان به منظور حضور شاداب تر آن ها در مدارس

 - بها دادن به دانش آموزان شاداب و پر تحرک و کنجکاو و پرسشگر

- ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ های شاد و جذاب در محیط مدرسه

- شناسایی افراد خلاق و تشویق آنان در زمینه تغییر و اصلاح مدارس

 - ایجاد انگیزه و ترغیب مدیران جهت مطالعه در رابطه با شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت

 - توجه به زیبا سازی مدارس

- توجه به وضعیت بهداشت محیط مدرسه

- ایجاد فضای مناسب برای تفریحات سالم دانش آموزان

 - توجه به نیازهای عاطفی – روحی– روانی دانش آموزان

 - مشارکت دانش آموزان در اداره مدرسه

 - استفاده از تابلو ها و پیام های بهداشتی شاد و شعر های شادی آفرین

- تهیه امکانات و مکان هایی ورزشی در داخل مدرسه و خارج از مدرسه

- برگزاری جشن ها به مناسبت های مذهبی و اعیاد ملی با کمک دانش آموزان

 - برگزاری مسابقات ورزشی – تفریحی – علمی در بین مدارس و بین دانش آموزان

- برگزاری نمایشگاه دست سازه ها – آثار – نقاشی – شعر – خط – مسابقه قرآن بصورت گروهی

- دعوت از افراد محبوب و موفق دانش آموزان برجسته مثل هنرمندان – اساتید – ورزشکاران

 - اجرای برنامه های صبحگاهی با نشاط و پر بار – همراه با سرود دسته جمعی – تئاتر و نمایشنامه

 - استفاده از مشاوران مجرب ودلسوزبرای حل مشکلات تحصیلی وتربیتی دانش آموزان و برقراری ارتباط

 - نمایش فیلم و تئاتر نمایش های عروسکی – موسیقی زنده مورد علاقه دانش آموزان

 - بردن دانش آموزان به موزه – تئاتر – سینما - پارک – اردوگاه – با کمک اولیا مدرسه و خانه - تشکیل نمایشگاه کتاب

 - افزایش زنگ های تفریح ( برقراری مقررات انعطاف پذیر با ویژگی های سنی دانش آموزان)

 - برگزاری مسافرت ها و اردو های تفریحی – سیاحتی با همکاری و نظارت اولیا

 - تشکیل گروه های درسی با حضور فعال دانش آموزان

- کنترل عوامل بازدارنده نشاط و تقویت عوامل تسهیل دهنده

 - جلوگیری از هر نوع برخورد لفظی و بی احترامی به دانش آموزان

 - ممنوعیت جدی هر گونه تنبیه بدنی

- پر بار شدن ساعات ورزش

- پذیرایی در اعیاد و مناسبت های مذهبی و غیر مذهبی

 - استفاده از کتابخانه مناسب – نمازخانه تمیز و جذاب – و تلاوت قرآن برای آرامش دانش آموزان

 - توجه به وسایل صوتی و تصویری در مدارس مخصوصا کامپیوتر

 پیشنهاد به واحدهای آموزشی

-تشویق دانش‌آموزان به خلاقیت و نوآوری و ایجاد زمینه‌هایی برای بروز استعداد آنها

- تمیزی و نظافت مستمر محیط مدرسه و کلاسهای درس و ایجاد عادت دردانش آموزان جهت رعایت نظافت مدرسه

- استفاده از لباسهای متنوع با رنگ های شاد که مغایر با ضوابط آیین نامه اجرایی مدارس نباشد .

 - تغییر مرتب دکوراسیون مدارس بطوری که دانش آموز هر هفته با طرح جدیدی روبرو باشد . - روی آوردن به بازی های پرورشی و سنتی در محیط مدارس واجرای یک بازی جدید درهر روز یا هفته در زمانی مشخص و حدود 10 دقیقه ، که زنگ های استراحت برای این موضوع پیشنهاد می شود .

- برگزاری مسابقات ورزشی بین دانش آموزان بصورت کلاسی در رشته های مورد علاقه آنان .

 - ایجاد تفکر مثبت در دانش اموزان به اینکه فقط کاستی ها و مشکلات را نبینند و به دنبال زیبایی ها و نکات مثبت در زندگی روزمره و در مدرسه نیز باشند .

- القای مفاهیم و ظرایف دینی به شیوه های جذاب .

 - توجه به فعالیت های گروهی وشیوه تدریس فعال درآموزش های علمی ودینی وجلب مشارکت دانش آموزان و تعامل آنان در تدریس و فراگیری مطالب درسی.

 - مشارکت دادن جدی و نه شعاری دانش اموزان در امور مدرسه و استفاده از نظرات آنان در شاداب سازی محیط مدارس .

- برنامه ریزی و اجرای مرتب فعالیت های فوق برنامه در مدارس و خارج از مدارس .

- اجرای هر هفته یک برنامه با عنوان ایستگاه خنده با استفاده از برنامه ها وهنر نمایی های خود دانش آموزان و بعضا هنرمندان موجود در مدارس که در عین فرح بخش وشاد بودن مغایربا شئونات اخلاقی نیز نباشد.

- دادن جوایز نفیس به بهترین و کاربردی ترین طرح های شاداب سازی که دانش آموزان و اولیاء مدرسه ارائه می دهند.

 - اجرای مراسم صبحگاه با برنامه های متنوع و با نشاط از جمله نرمش صبحگاهی با آهنگی مناسب .

- توجه به شخصیت فردی و اجتماعی دانش آموزان توسط مسوولان و کادر آموزشی مدرسه . - استفاده از کادر آموزشی و اداری شاد و خوش ذوق در مدارس .

 - رفع مسائل و مشکلات نگران کننده همکاران فرهنگی بطور اصولی تا نتیجه شادابی آنان منجر به شادابی دانش آموزان در مدارس باشد .

 - استفاده ازرنگ های شاد دررنگ آمیزی ونقاشی کلاس های درس،کارگاههای آموزشی،کتابخانه ها، دفاتر ، وسایل ورزشی ، حیات مدرسه ، میز و نیمکت ها و صندلی ها و .....

 -خواندن قصه ها و داستان های جالب و دوست داشتنی برای دانش آموزان در کلاس انشاء و دین و زندگی

نتیجه‌گیری

 شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستلزم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلما" در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد لیکن با کمی تامل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری ازاین پیشنهادات فوق می تواند با درایت ومدیریت صحیح باحداقل بودجه وامکانات انجام شدنی باشد وبه اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و درنهایت جامعه شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز و رشد استعدادها و خلا قیت ها در جوانان ما خواهد شد. شاداب‌سازی و ایجاد روحیه شاد در دانش‌آموزان و جلوگیری از افسردگی آنها باعث می‌شود افرادی هد فمند و کار آمد درجامعه داشته باشیم در این میان عوامل متعددی دست به ‌دست هم داده تا بتواند این هدف محقق شود.

- مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او وپیوند میان خانواده و مدرسه و تعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.

 - از دیگر عوامل مهم نمازاست ، نماز عاملی است مهار کننده روح انسان و باعث آرامش قلب و جلوگیری ازاضطراب و افسردگی در شخص می‌شود، پس اجرای نماز جماعت وجلسات متعدد مربوط به نمازو اشاعه آن می‌تواند در شاداب‌سازی دانش‌آموزان مؤثر باشد.

 پس با این تفاصیل می‌ توان گفت با شاداب‌ سازی محیط کمک شایانی به شادابی فرزندان و رشد همه جانبه (اخلاقی، آموزشی و......)آنها می‌شود.

  منابع و ماخذ:

– ترکمان، پری منظر(1385)، «مدرسه، مدرسه است»، رشد مشاور مدرسه، دوره یکم، شماره3

- جك كانفيل- ژاكلين ميلر- شور وشوق ومحيط كار،تهران، نشرپيكان، 79

- جيني هاپتون،احمد ناهيدي- كودكان شاد وتندرست- انتشارات انجمن اولياء ومربيان،بهار77 - دفتر امور زنان، (1385)، «آشنایی با مهارتها و شیوه‌های بهره یابی از امکانات آموزشی، فرهنگی، ورزشی

- مرآتی، کیانوش(1382)، «به شادی همی دار تن را جوان»، ماهنامه پیوند، شماره 289،

– صباغیان ، زهرا(1384)، «مدرسه وتقویت نشاط و امید به زندگی» ، ماهنامه پیوند ، انجمن اولیا و مربیان، شماره 309، 310، 311،

 - طاهری، فرشته-میرحسینی، عصمت،(1385)، « اهمیت نمازوچگونگی جذب جوانان به این فریضه الهی»، ماهنامه تربیت، سال 22، شماره 2،

 – غفاری چمستان، صفیه (1385) ، « راهکارهای مناسب جهت ایجاد آرامش در زندگی» ، ماهنامه تربیت، سال 22، شماره6،.

 – کاکیا، لیدا(1385)، «آرامش و نقش آن در زندگی، ارتباط پیوند، همدلی و آرامش»، ماهنامه تربیت، سال21، شماره8،

 – محمودیان ، طاهره (1383)، « شادابی و نشاط خانواده و تأثیر آن بر فرزندان » ، ماهنامه تربیت ، سال20، شماره 1،

- سید محمد میر کمالی ، مقاله بهداشت روانی در آموزشگاه . فصلنامه مدیریت آموزش و پرورش، دوره پنجم ، تابستان و پاییز 1377